Besluit  Gemeenteraad

Op 27 november 2020 werd in het Belgisch Staatsblad het decreet van 9 oktober 2020 houdende diverse bepalingen over het gemeenschappelijk vervoer, het algemeen mobiliteitsbeleid, de weginfrastructuur en het wegenbeleid, en de waterinfrastructuur en het waterbeleid gepubliceerd. In artikel 6 van dit decreet wordt een nieuw artikel 29quater toegevoegd in de wet van 6 maart 1968 betreffende de politie over het wegverkeer (de wegverkeerswet). Dit artikel trad in werking op 1 februari 2021 en geeft aan de gemeenteraad de mogelijkheid om in zijn reglementen of verordeningen administratieve geldboetes te bepalen voor beperkte snelheidsovertredingen. Indien de gemeenteraad hiervoor opteert, worden deze snelheidsovertredingen gedepenaliseerd en is het openbaar ministerie niet meer bevoegd om deze snelheidsovertredingen strafrechtelijk af te handelen.

 

Feiten en context

De mogelijkheid voor de gemeenteraad om administratieve geldboetes te bepalen voor beperkte snelheidsovertredingen en de daaraan gekoppelde depenalisering wordt wel aan voorwaarden gekoppeld. Zo kan de gemeenteraad alleen administratieve geldboetes bepalen voor het overschrijden van de toegelaten maximumsnelheid indien cumulatief voldaan is aan volgende voorwaarden:

• De snelheidsovertreding wordt begaan door een meerderjarige natuurlijke persoon of door een rechtspersoon. Dit betekent dat het moet gaan om snelheidsovertredingen begaan met voertuigen die ingeschreven zijn op naam van een meerderjarige natuurlijke persoon of op naam van een rechtspersoon. Snelheidsovertredingen begaan door minderjarige natuurlijke personen kunnen dus niet worden gesanctioneerd met een gemeentelijke administratieve geldboete. Wat het identificeren van de overtreder betreft, zijn artikel 67bis (natuurlijke personen) en 67 ter (rechtspersonen) van de wegverkeerswet van toepassing.

• Het betreft een overschrijding van de toegelaten maximumsnelheid met niet meer dan 20 kilometer per uur. De vastgestelde snelheden worden gecorrigeerd op dezelfde wijze als bij een straf rechtelijke afhandeling. Dit volgt uit het feit dat voor de vaststelling van de overtredingen wordt verwezen naar artikel 62 van de wegverkeerswet (zie hieronder). Op die manier zijn alle voorwaarden die gelden voor deze toestellen wanneer zij strafrechtelijk gesanctioneerde inbreuken registreren op dezelfde wijze van toepassing bij de vaststelling van administratief beteugelde inbreuken. Het gaat hier onder meer over de voorwaarden bepaald in het koninklijk besluit van 12 oktober 2010 betreffende de goedkeuring, de ijking en de installatie van de meettoestellen, gebruikt om toezicht te houden op de naleving van de wet betreffende de politie over het wegverkeer en haar uitvoeringsbesluiten. Zo zullen de technische tolerantiemarges die gehanteerd worden bij snelheidsovertredingen die straf rechtelijk beteugeld worden, op dezelfde wijze gelden bij administratief beteugelde snelheidsovertredingen.

• De snelheidsovertreding wordt begaan op plaatsen waar de toegelaten snelheid beperkt is tot 30 of 50 kilometer per uur. Er wordt hierbij geen onderscheid gemaakt tussen de plaatsen waar de snelheid beperkt is met zoneborden (bv. binnen de bebouwde kom of binnen een zone 30), of plaatsen waar de snelheid is beperkt door specifieke borden (bv. op een weg buiten de bebouwde kom maar waar de snelheid beperkt is tot 30 of 50 km per uur). In beide gevallen is een gemeentelijke administratieve afhandeling van de snelheidsovertreding mogelijk. Dit neemt niet weg dat het bedrag van de administratieve geldboete wel kan verschillen (bv. hogere sanctionering indien overtreding wordt vastgesteld in de bebouwde kom of zone 30). Er wordt ook geen onderscheid gemaakt tussen de wegbeheerder van de plaats waar de snelheidsovertreding werd vastgesteld: zowel snelheidsovertredingen vastgesteld op gemeentewegen als deze vastgesteld op gewestwegen kunnen met een gemeentelijke administratieve geldboete worden gesanctioneerd. Snelheidsovertredingen vastgesteld op autosnelwegen kunnen echter niet worden gesanctioneerd met een gemeentelijke administratieve geldboete. Een gemeentelijke administratieve geldboete is ook uitgesloten voor snelheidsovertredingen vastgesteld in woonerven, omdat de snelheid daar beperkt is tot 20 kilometer per uur. Ook snelheidsovertredingen op plaatsen waar andere snelheidslimieten gelden (bv. 70 km per uur) kunnen niet met een administratieve geldboete worden gesanctioneerd.

• De snelheidsovertreding moet worden vastgesteld met automatisch werkende toestellen zoals vermeld in artikel 62 van de wet van 16 maart 1968 betreffende de politie over het wegverkeer. Zowel bemande als onbemande camera’s, als vaste en mobiele camera’s kunnen worden gebruikt. Zoals eerder vermeld, moet het wel gaan om automatisch werkende toestellen die voldoen aan dezelfde eisen als de toestellen die strafrechtelijk gesanctioneerde snelheidsovertredingen vaststellen.

• De automatisch werkende toestellen waarmee de snelheidsovertredingen worden vastgesteld moeten volledig worden gefinancierd door de lokale overheid. Het begrip lokale overheid omvat niet enkel de lokale besturen in enge zin maar ook de lokale politiezones. Ook de cofinanciering tussen 2 politiezones of tussen de stad/gemeente en de politiezone is mogelijk. Er mogen echter geen gewestelijke middelen aangewend zijn voor de gehele of gedeeltelijke financiering van de toestellen.

• De snelheidsovertreding moet worden vastgesteld volgens de voorwaarden vermeld in artikel 62 van de wet van 16 maart 1968 betreffende de politie over het wegverkeer, met uitzondering van het zesde en achtste lid. Dit betekent dat de snelheidsovertreding enkel kan worden vastgesteld door de bevoegde personen opgesomd in artikel 3 van het Koninklijk Besluit van 1 december 1975 houdende algemeen reglement op de politie van het wegverkeer en van het gebruik van de openbare weg. In concreto betekent dit dat de vaststelling van de snelheidsovertreding in Mechelen, net zoals bij de straf rechtelijk gesanctioneerde snelheidsovertredingen, zal gebeuren door de lokale politie en dit op dezelfde wijze en met dezelfde garanties.

• Er mag niet gelijktijdig met de snelheidsovertreding een andere overtreding worden vastgesteld bv. een bestuurder waarbij een gemeten snelheid van 59 km per uur wordt vastgesteld in de bebouwde kom die tegelijkertijd ook door het rood licht rijdt; een bestuurder waarbij een gemeten snelheid van 58 km per uur wordt vastgesteld in een zone 50 maar waarbij ook wordt vastgesteld dat deze persoon niet beschikt over een geldig rijbewijs.

Indien niet aan bovenstaande voorwaarden voldaan is, kan de sanctionerend ambtenaar niet optreden ten aanzien van de vastgestelde snelheidsovertredingen en blijft de strafrechtelijke procedure van toepassing. Wanneer de sanctionerend ambtenaar tijdens de procedure vaststelt dat deze voorwaarden om een administratieve geldboete op te leggen niet vervuld zijn (bv. omdat dit pas duidelijk wordt tijdens het ingediende verweer) moet hij de vaststeller van de overtreding (zijnde de lokale politie) daarvan op de hoogte brengen, zodat de straf rechtelijke procedure kan worden gevolgd.

Omdat gemeenten niet verplicht zijn om administratieve geldboetes te bepalen voor snelheidsovertredingen waarbij voldaan is aan de hierboven opgesomde voorwaarden, is het mogelijk dat een gelijkaardige overtreding in de ene gemeente wordt gesanctioneerd met een gemeentelijke administratieve geldboete en in de naburige gemeente gerechtelijk wordt afgehandeld. Om geen ongerechtvaardigde ongelijkheid tussen weggebruikers te laten ontstaan, heeft de decreetgever voorzien dat de bedragen van de gemeentelijke administratieve geldboetes moeten overeenstemmen met de bedragen zoals vastgelegd door de Vlaamse Regering ter uitvoering van artikel 65, § 1, tweede lid van de wegverkeerswet. Deze bedragen worden vastgelegd in artikel 2, 2° van het koninklijk besluit van 19 april 2014 betreffende de inning en de consignatie van een som bij de vaststelling van overtredingen inzake het wegverkeer. Noch de gemeenteraad, noch de sanctionerend ambtenaar kan van deze vastgelegde bedragen afwijken. Concreet betekent dit dat de gemeentelijke administratieve gelboete voor de beperkte snelheidsovertredingen 53 euro bedraagt voor de eerste 10 kilometer per uur boven de toegelaten maximumsnelheid. Binnen de bebouwde kom, in een zone 30, schoolomgeving, woonerf en erf wordt boven de eerste 10 kilometer per uur boven de toegelaten maximumsnelheid de som van 53 euro met telkens 11 euro vermeerderd voor elke bijkomende kilometer per uur waarmee de toegelaten maximumsnelheid wordt overschreden. In alle andere gevallen wordt boven de eerste 10 kilometer per uur boven de toegelaten maximumsnelheid de som van 53 euro vermeerderd met telkens 6 euro voor elke bijkomende kilometer per uur waarmee de toegelaten maximumsnelheid wordt overschreden.

Tot slot wordt in artikel 29quater van de wegverkeerswet ook een nieuwe specifieke procedure ingevoerd voor de gemeentelijke administratieve afhandeling van de beperkte snelheidsovertredingen. Deze procedure wijkt af van de reeds bestaande GAS-procedures die geënt zijn op de wet van 24 juni 2013 betreffende de gemeentelijke administratieve sancties. Dit betekent dat naast de huidige procedures voor de afhandeling van zuivere overlastinbreuken (GAS 1), de afhandeling van gemengde inbreuken (GAS2 en 3), de afhandeling van inbreuken inzake stilstaan, parkeren en autoluw (GAS 4) er nu een vierde procedure (GAS 5) wordt toegevoegd met volgende krachtlijnen:

• De vaststeller (lokale politie) bezorgt zijn PV binnen de 14 dagen na vaststelling van de overtreding aan de sanctionerend ambtenaar.

• De sanctionerend ambtenaar maakt binnen de 14 dagen na de dag van ontvangst van het PV, dit PV samen met de vermelding van het bedrag van de administratieve geldboete over aan de overtreder.

• De overtreder dient de boete te betalen binnen de 30 dagen na kennisgeving van de beslissing, tenzij hij binnen diezelfde termijn van 30 dagen schriftelijk verweer indient. • In geval van schriftelijk ingediend verweer, moet de sanctionerend ambtenaar binnen de 30 dagen na de dag van ontvangst van het ingediende verweer een beslissing nemen omtrent de ontvankelijkheid en gegrondheid van het verweer. Hij dient deze beslissing ter kennis te brengen van de overtreder binnen diezelfde termijn. Als de sanctionerend ambtenaar binnen dertig dagen na de dag waarop hij de verweermiddelen van de overtreder heeft ontvangen, deze niet onontvankelijk of niet ongegrond verklaart, worden die verweermiddelen geacht aanvaard te zijn.

• Tegen een beslissing waarbij een administratieve geldboete wordt opgelegd kan degene aan wie de boete is opgelegd binnen een maand na de kennisgeving van de beslissing volgens de burgerlijke procedure beroep aantekenen bij de politierechtbank. De door de gemeenteraad (in zitting van 31 mei 2021) reeds aangestelde sanctionerende ambtenaren (GAS 5), zijnde de algemeen directeur Jurgen Mestdagh en afdelingshoofd Ruimte, Wouter Verhelst, zullen samen met administratieve medewerkers van Dienst Bestuursondersteuning instaan voor de verwerking en afhandeling van de GAS 5 dossiers. Zo zorgen ze onder meer voor de kennisgeving van de beslissing aan de overtreder, het beoordelen van het eventuele verweer en het nemen van een beslissing naar aanleiding van het verweer.

Argumentatie

Onaangepaste snelheid is een belangrijke oorzaak van verkeersonveiligheid en is een van de hoofdoorzaken van (dodelijke) verkeersongevallen. Het verzekeren van een een duurzame en veilige verkeersmobillteit, met daarin bijzondere aandacht voor de bescherming van de kwetsbare weggebruikers, vormt de laatste jaren dan ook een prioriteit voor de gemeente Wingene. Overeenkomstig het strategisch meerjarenplan wordt geïnvesteerd in de uitrol van automatische nummerplaatherkenning (ANPR), trajectcontrole, beperking van het vrachtverkeer binnen de dorpskern en snelheidsbeperkende maatregelen.

Maximaal gebruik maken van de mogelijkheid om bepaalde snelheidsovertredingen op plaatsen waar de snelheid beperkt is tot 30 of 50 km per uur te sanctioneren met gemeentelijke administratieve geldboetes, laat het gemeentebestuur toe om het handhavingsluik van deze overtredingen in eigen handen en beheer te nemen.

GAS-5 biedt bijgevolg de mogelijkheid om extra in te zetten op een allesomvattend verkeersveiligheidsbeleid op plaatsen waar de snelheid beperkt is tot 30 en 50 km per uur en om het mobiliteitsbeleid erop af te stemmen, met als absolute doel de veiligheid en leefbaarheid in de gemeente Wingene te vergroten en de impact van zwaar verkeer in de dorpskern te reduceren. De nieuwe (boete)inkomsten zullen op hun beurt rechtstreeks of onrechtstreeks kunnen bijdragen tot nieuwe structurele investeringen in mobiliteits-, veiligheids- of algemeen beleid.

Om straffeloosheid te vermijden, werden voor de eigenlijke implementatie van deze gemeentelijke administratieve geldboetes voor beperkte snelheidsovertredingen de afgelopen maanden dan ook de nodige voorbereidingen getroffen.

Een overzicht:

1) Op basis van de tekst van artikel 29quater van de wegverkeerswet werd een ontwerp opgesteld van “Bijzondere politieverordening betreffende de gemeentelijke administratieve geldboetes voor beperkte snelheidsovertredingen”. Dit ontwerp van verordening is als volgt opgebouwd: - Hoofdstuk 1. Toepassingsgebied - Hoofdstuk 2: De gemeentelijke administratieve geldboete - Hoofdstuk 3: De administratieve procedure o Afdeling 1: Vaststelling o Afdeling 2: Procedure voor de sanctionerend ambtenaar o Afdeling 3: Beroep bij de politierechtbank.

2) Om de administratieve en inhoudelijke verwerking van de toekomstige processenverbaal van de beperkte snelheidsovertredingen mogelijk te maken, zal in eerste instantie een halftijds administratief medewerker van de Dienst Bestuursondersteuning voor verwerking van de PV’s en verweren worden bijgesteld. De dienst Financiën zal instaan voor opvolging van de betalingen van de opgelegde boetes.  Op basis van de extrapolatie van de bestaande gegevens werd het aantal dossiers geraamd op ongeveer 10.000 dossiers op jaarbasis.

3) Op vlak van ICT werd reeds een nieuwe software-applicatie aanbesteed (collegezitting van 31 mei 2021) die ervoor zal zorgen dat de verwerking van de vaststellingen en de administratieve procedure voor deze nieuwe en andere GAS-dossiers op een zo geautomatiseerd mogelijke wijze zal laten verlopen. De implementatie wordt voorzien afgewerkt te zijn tegen 1 december 2021 en wordt voorbereid door de algemeen directeur, de Dienst Bestuursondersteuning, de Dienst IT en GIS, lokale politie en de Dienst Financiën. 

- Wet van 16 maart 1968 betreffende de politie over het wegverkeer, artikel 29 quater;

- Nieuwe Gemeentewet van 24 juni 1988, artikel 119, 119bis en 135, §2;

- Decreet van 22 december 2017 over het lokaal bestuur, artikel 41, tweede lid, 2° en artikel 288.

- het besluit van de gemeenteraad van 31 mei 2021 waarbij Jurgen Mestdagh en Wouter Verhelst werden aangesteld als sanctionerend ambtenaar (GAS 5)

- Bijzondere politieverordening betreffende de gemeentelijke administratieve geldboetes voor beperkte snelheidsovertredingen (GAS 5)