Besluit  Gemeenteraad

Op 21 augustus 2023 kende het college van burgemeester en schepenen een toelage toe voor de restauratie van de veldkapel 'Onze-Lieve-Vrouw van Smarten' in de Joostraat. Het college gaf daarbij haar akkoord om werk te maken van een subsidiereglement voor de restauratie en het onderhoud van niet-beschermd klein religieus erfgoed.

Context

Kapellen vormen waardevolle stukken lokaal onroerend erfgoed. Naast hun historische en culturele betekenis, geworteld in eeuwenoude (religieuze) tradities, geven ze als kleine landschapselementen bovendien mee vorm en karakter aan de omgeving. Kenmerkend is vaak de aanwezigheid van specifieke boomsoorten naast of nabij deze kapellen.

In de periode 2003-2004 werd reeds een aanzet gemaakt tot de opmaak van restauratiedossiers voor enkele kapellen in de gemeente, alsook van een inventarisatie van alle kapellen op het gemeentelijk grondgebied.

In navolging van de recente vraag met betrekking tot de 'Onze-Lieve-Vrouw van Smarten'-kapel wordt dit opnieuw opgenomen.

 

Gemaakte overwegingen

Scope van het reglement

Het subsidiereglement focust op niet-beschermde kapellen. Dit gaat zodoende om alle (bescheiden) gebouwen of constructies die werden opgericht door een geloofsgemeenschap of privé-persoon uit religieuze devotie en die niet beschermd zijn als monument. De gebouwen of constructies hoeven niet per definitie opgenomen te zijn in de Inventaris Onroerend Erfgoed. Ze moeten wel opgenomen zijn in de gemeentelijke inventaris, die de vorm zal aannemen van een publiek raadpleegbare GIS-toepassing.

Overweging 1: enkel publiek toegankelijke kapellen
Veel kapellen zijn in privébezit en niet steeds zichtbaar of publiek toegankelijk (vanop het openbaar domein). In het subsidiereglement worden enkel die kapellen die voor iedereen ten allen tijde bereikbaar zijn vanop het openbaar domein binnen de scope opgenomen.

 

Overweging 2: welke types kapellen?
Kapel is in deze een parapluterm voor een breed gamma aan verschijningsvormen van klein religieus erfgoed. Het Agentschap Onroerend Erfgoed maakt naar fysieke verschijningsvorm een onderscheid tussen:

• Kleine betreedbare kapel = kapel in de vorm van een betreedbaar gebouw
• Niskapel = kapel in de vorm van een nis waarin een heiligenbeeld staat
• Kastkapel = kapel in de vorm van een kastje waarin een heiligenbeeld staat
• Staakkapel = specifieke vorm van een kastkapel, waarbij de kast op een staak staat
• Boomkapel = specifieke vorm van een kastkapel, waarbij de kast aan een boom is bevestigd
• Gevel- of muurkapel = een kapel in de vorm van een nis in de gevel of een kastje aan de gevel van een pand met daarin een crucifix of heiligenbeeld.
• Pijlerkapel = kapel in de vorm van een (vrijstaande) gemetste pijler die doorgaans wordt afgedekt door een zadeldakje.
• Grot = kunstmatige grot waarin een Mariabeeld staat opgesteld

In het subsidiereglement worden alle types kapellen in de scope opgenomen. Door 250 euro als ondergrens te hanteren voor de totale kost van de onderhoudswerken worden de kleinere types door de beperkte kosten die hieraan vast hangen meestal de facto uitgesloten van het ontvangen van een subsidie. Het opnemen van alle types binnen de scope resulteert anderzijds in een brede kijk in functie van de inventarisatietool.

 

Overweging 3: uitsluiten van vreemdsoortige aanvragen
Om vreemdsoortige aanvragen uit te sluiten wordt in het subsidiereglement de voorwaarde opgenomen dat de kapellen een culturele waarde moeten hebben om aanspraak te kunnen maken op een subsidie. Deze culturele waarde wordt beoordeeld in de besluitvorming bij de aanvraag.

- het decreet van 22 december over het lokaal bestuur
- het decreet van 11 juli 2023 betreffende het onroerend erfgoed
- Het besluit van de Vlaamse Regering van 16 mei 2014 betreffende de uitvoering van het Onroerenderfgoeddecreet

Budget is voorzien:

• actie 05.02.01. We behouden en beheren ons lokaal erfgoed

• MJP000435 focus op behoud van klein onroerend erfgoed (communicatie kapelletjes, wegkruisen, gedenkplaten, monumenten, enz.)

Er is 3.500 euro op deze raming voorzien, waarvan 546 euro reeds is bestemd.

- subsidiereglement 'Onderhoudswerken niet-beschermde kapellen in privébezit'